Orde en chaos

09 sep Orde en chaos

Een tijdje geleden las ik een interview met Arthur Japin over het schrijven van historische romans. Ik las het met bovenmatige interesse maar uiteindelijk bleef mij vooral één zin bij: “De historische feiten … bevorderen voor mij juist het creatieve proces, omdat hoe meer ik de historische context ken, hoe meer het fantasie bij mij opwekt”. Ja, zo werkt het bij mij ook! Wat leuk dat Tuur en ik hier hetzelfde in staan.

Maar hoe moet je omgaan met feit en fictie? Het is al vaak gezegd: de waarheid is vaak ongeloofwaardiger dan fictie. Ik lees dat Arthur in zijn boeken echte gebeurtenissen heeft moeten weglaten, omdat geen lezer ze voor waar zou aannemen. En inderdaad, in ‘het verraad van Julia’ wordt duidelijk hoe kwetsbaar een slavin was en hoe een keizer als Augustus daar misbruik van kon maken. In werkelijkheid was die situatie veel extremer, want volgens de geschiedschrijving vond hij ontspanning in het verschalken van de ene slavin na de andere; vrouwen die nota bene werden geselecteerd en aangevoerd door niemand minder dan zijn eigen vrouw Livia. Andere tijden.

Arthur geeft aan dat hij van tevoren slechts een vaag beeld heeft van waar het verhaal naartoe gaat en dat daartussen nog van alles kan gebeuren. En dat tot het moment dat alle draden bij elkaar komen het vaak chaos en wanhoop is. Ook dat herken ik, tot mijn vreugde. Zo herinner ik me de eerste keer dat ik bij een Schrijfretraite op Terschelling aanwezig was en net bezig met de eerste hoofdstukken van een hoofdpijndossier dat ooit een roman moest worden. Er was zoveel dat moest worden overbrugd tot dat punt aan het einde, iets met een haven en een schip. En toen wist ik ineens ook niet meer wat ik daar nou mee wilde, waarop de dienstdoende schrijfcoach: ‘Hou eens op over die boot! Die is niet belangrijk. Bedenk wat je hoofdlijn is.’ Dat hielp. En een beetje lachen om jezelf af en toe helpt ook, al weet ik niet of Arthur het dáármee eens is.